Pa oa Dylan ur folk-singer, en e yaouankiz, e oa deuet da vezañ, daoust dezhañ, mouezh e remziad gant kanaouennoù o lakaat war-wel ar c’hudennoù sokial, an enebiezh ouzh ar brezelioù, gwirioù ar minorelezhioù… Tregerniñ a ra c’hoazh en hon divskouarn « Blowin’ in the wind », « The times they are a changin’ » pe « A hard rain’s a gonna fall » (skrivet da goulz enkadenn misiloù Cuba).
E 1965 e teu da vezañ un treitour evit e selaouerien evit ar wezh kentañ. Santet en deus emañ an dazont gant ar binvioù tredan, Goulenn a ra digant Mike Bloomfield, ar « Clapton » amerikan da seniñ gantañ : embann a ra ar bladenn « Bringing it all back home », hanter akoustik, hanter-dredan, a-raok embann “Highway 61 Revisited” tri miz goude : un albom rock da vat, ne gomzer ket amañ ken eus tonioù folk tredanet. Pa erru gant e strollad « The Band » war leurenn festival folk Newport, ur festival a anavez mat, eo huet. Penaos en deus kredet ar protest-singer dilezel e c’hitar akoustik hag e harmonika evit gwerzhañ e ene da varc’hadourien an templ, d’ar rock, ur sonerezh kenwerzhel ha boutin ! D’ar 17 a viz Mae 1966 e vez graet « Judaz » anezhañ gant un arvester e Manchester (Bro-Saoz). Padal, domaj e vefe bet tremen e biou « Like a Rolling Stone » da skouer. Ha bezomp sklaer ma vez dipitet lod o koll “mouezh aotret” o stourmoù e c’hounez Dylan azeulerien all gant e destennoù leun a varzhoniezh.
E miz Gouere 1966 eo Dylan uzet : war an hent abaoe meur a vloaz, pouez ar brud war e ziskoaz, an holl zrammoù bet kemeret… d’an 29 eo ar gwallzarvoud pa ruilh gant e varc’h-houarn, un Triumph. “Trellet gant an heol em eus spontet un tammig. Stardet ‘m eus ha sac’het eo bet ar rod a-dreñv. Kollet em eus ar c’hontrol ha kammdroiennet. Hag en em gavet on en ul lec’h dianav, gloazet ma dremm ha ma c’houzoug paket brav ». Setu ar pezh a ziskler.
Embann a ra ar c’hazetennoù eo bet gloazet bras Dylan. An abadennoù tele hag an droiad bedel da zont zo nulet. Met gwall-gevrinus eo ar gwallzarvoud, c’hwezhet pe ijinet penn da benn : roud ebet eus un ambulañs, eus un enskrivadur en un ospital, luc’hskeudenn ebet eus ar Triumph pleget. Met trouzioù a bep seurt a redo d’ar c’houlz-se : marv, skrapet gant ar CIA, oc’h heuliañ ur bareadenn evit en em zizober eus an drammoù… Profitañ a ra deus e retred evit enrollañ gant The Band ul lodenn eus ar pezh a vo embannet dindan an anv « the basement Tapes » er bloavezhioù 1970. Un dra zo sur, pa zistro gant e bladenn « John Wesley Harding » e 1968, en deus cheñchet adarre : ar vouezh, al look, pep tra zo disheñvel, ha mont a ra war-zu ar country a-fet sonerezh.
Met graet e vo Judaz anezhañ en-dro e fin ar bloavezhioù 70 pa zeu da vezañ kristen. Feiz ! N’eo ket
ral e kanaouennoù Bob Dylan, Robert Zimmerman eus e anv gwirion, an daveoù d’ar bibl ha da Doue. E 1965 e krog da skouer an albom “Highway 61 Revisited” gant un diviz etre Abraham ha Doue, pe evel-just “Knockin’ on Heaven’s Door”, pa varv ar sherif er western “Patt Garrett and Billy The Kid”, film Sam Peckinpah, savet ar sonerezh gant Dylan. Met diaes eo d’an dud krediñ e teufe ar “yuzev bouddhist” da vezañ Kristen ! Ha padal e tiskler en deus gwelet Jezuz o tont en e gambr leti e Tuckson, pa oa o sellout ouzh un abadenn evanjelist en tele. Badezet eo da heul. Un deiz e lavar d’ur c’hazetenner : « Ar pezh a blij din ar muiañ eo kemer ma c’harr-tan, ma lunedoù heol evit nompas bezañ anavezet, tapout unan bennak o c’hoari biz-meud ha komz dezhañ eus Jezuz ».
Fellout a ra dezhañ testenniañ eus e relijion nevez gant ar bladenn « Slow Train Coming »., ur bladenn lipet brav, produet gant daou bilier eus ar sonerezh soul ,Barry Beckett ha Jerry Wexler. gant Mark Knopfler ha Pick Withers, nevez merzet gantañ er strollad nevez Dire Straits. An droiad a ziaraog ar bladenn en em dreuzfurm e sermonioù e lec’h ma tag an arvesterien hag ar rock e servij an diaoul !
E 1983 e paouez gant ar gristeniezh evit distreiñ da demoù ar judaism er bladenn « Infidels », ur Judaz a lâran deoc’h !
evit mont da seniñ, ur mare zo bet) 16 albom studio etre 1971 ha 2009. N'em eus nemet unan anezho em dastumadeg pladennoù ("Shades" diazezet he c'holo war hini ur pakad Gitanes) met plijout a rae din e "laid back" en deus levezonet kement Clapton pe Mark Knopfler (al "laid back", e sonerezh, eo ur ger o tont eus ar jazz, termeniñ a ra un doare cool da seniñ, un tamm daleet e-keñver al lusk, hep na vefe gorrek evit-se). A-drugarez da Glapton eo deuet J.J. Cale da vezañ brudet goude m'en defe hemañ adkemeret "After midnight" e 1970 pe "Cocaine" e 1977. Ne blije ket dezhañ bezañ aterset met e unan eus e atersadennoù diwezhañ e c'houlenne ur c'hazetenner digantañ ha diaes e oa gant an amzer sevel pladennoù nevez. Respontet en doa n'en doa ket soñj mat-tre penaos e oa bet savet ar re gentañ met luziañ a rae teknikoù nevez an enrollañ e vuhez dezhañ. Hag evit ar pezh a denne d'e bladenn garetañ ne oa ket evit respont... (Er c'heleier disadorn e veze komz dioutañ met skignet e veze "Cocaine" sonet gant Clapton, ne soñj ket din e vefe bet feuket, diskleriet en doa : "Me 'blij din seniñ met n'eo ket en ur seniñ e paeez da lojeiz, kavout a ran gwelloc'h skrivañ kanaouennoù, arzourien gwelloc'h evidon zo evit o c'hanañ"). Uvel a lâran deoc'h.
privezioù sec'h, pe ar werzhourien skornennoù (ret eo din anzav e oan bet skoet e Hellfest dirak ar Vikinged o c'hortoz o skornenn italian vanilha-sivi), ar mare d'am meno da zistreiñ war ar festival etrevroadel kentañ e istor ar rock, lid ar yaouankiz hag ar Rock 'n Roll; Monterey e mezheven 1967, e norzh ar California.
Taylor e yafe gounidoù ar festival d'an Diggers, aozadur skoazell sokial hippies San Francisco : ur gevredigezh a sikoure ar c'hantadoù a dud yaouank oc'h erruout bemdez e California, goullo o chakodoù, hep boued na labour. Spontañ a reas kuzul-kêr Monterey dirak gweledigezh miliadoù hippies marnaoniet o teredek, un emzalc'h taer hag hudur ganto, dindan levezon an drammoù. Sioulet e voent kerkent gant an aozerien a zisklerias neuze ne vefe ket adroet ar gounidoù d'ur gevredigezh hippie, ne oa ket bet pedet ar strolladoù a c'halve d'an dispac'h, ar familhoù a oa ar pal, ha skarzhet e vefe kerkent diouzh al leurenn ar re a glaskfe isañ an arvesterien.
Springfield. Bremañ e oar merañ ar gudenn.
Evidon e chom ar bladenn "Everybody knows this is nowhere" an hini wellañ e-touez e 37 albom studio, marteze peogwir e oa ganti em boa dizoloet al loner pa oan 15 vloaz ha n'en deus ket an arzour kuitaet ma divskouarn abaoe, o terc'hel ar plas kentañ evit an niver a bladennoù em dastumadeg pladennoù, heuliet gant Magma ha Stivell, penaos e lavarer "eklektik" e brezhoneg ?
doa enrollet anezhañ e 1933 gant ur sonenroller hezoug e toull-bac'h Angola e Louiziana, e lec'h ma oa goude bezañ roet un taol kontell d'un den gwenn en un emgann. Ne oa ket ar wezh kentañ dezhañ anavezout ar prizon. Kondaonet e oa bet dija e 1918 da 20 vloaz toull-bac'h, goude bezañ lazhet ur c'henseurt dezhañ abalamour d'ur vaouez. D'ar c'houlz-se, e prizon Houston, e Texas, e savo ar ganaouenn "Midnight special", o venegiñ un tren o tremen e-kichen an ti-kastiz. Adkemeret e vo bloavezhioù war-lerc'h gant Creadence Clearwater Revival.
e-lec'h ma c'houlenne digantañ da gaout madelezh en e-geñver, o c'houzout e oa don feiz ar governor. (Hervez al levr "The life and legend of Leadbelly" e pede ingal ar governor mignoned da biknikoù war letonenn ar prizon evit selaou LeadBelly o kanañ evit ar brizonidi all d'ar sul). Deuet e oa mat gant pennoù ar prizon evel m'hen diskouez al luc'hskeudenn-mañ eus 1915.
furcher e tizoloer eo Johnny Kidd un diaraoger eus ar Rock 'n Roll e Breizh-Veur, evit nompas lavarout ar strollad rock kentañ e Breizh-Veur : "Please don't touch" eo o zub kentañ e 1959 a-raok "Shakin' All Over" e 1960, deuet da vezañ ur standard adkemeret gant The Who, The Yardbirds, pe c'hoazh Iggy Pop. Siwazh evit Johnny Kidd hag e Vorlaeron (Treuzwisket e oant evel-mañ pa rae berzh ar filmoù morlaeron d'ar c'houlz-se), e welo Liverpool, e 1962, ganedigezh ur strollad pevar den yaouank a skubo lestr ar vorlaeron diwar ar gwagennoù.
Evit ar pezh a sell ouzhin n'em boa ket soñj eus Johnny Kidd met pa oan bihan e chomen bamet dirak skeudennoù Vince Taylor gant e chupenn-ler hag e chadenn aour : ar bad boy en e vravañ ! Hemañ n'en do e red-micher nemet e Bro-C'hall koulz lavaret, met leuskel a rayo ivez ur standard adkemeret diwezhatoc'h gant The Clash "Brand New cadillac" !